Projenin Genel Amacı

Ülkemizde tıbbi-aromatik bitkiler ticari olarak bitkisel drog olarak değerlendirilmesinin yanında başta uçucu yağ olmak üzere elde edildiği kaynağa göre farklı ürünlere de işlenmektedir. Drog, ilaç hazırlamada kullanılan tedavi edici özelliği olan biyolojik, inorganik veya sentetik kökenli ilaç hammaddeleri şeklinde, uçucu yağ ise bitkisel droglardan distilasyon yöntemiyle elde edilen kendine özgü tat, renk ve görünümleri olan, uçucu özellikte, oda sıcaklığında sıvı halde bulunan karışım şeklinde tanımlanmaktadır. Distilasyonun ise sıvı ile buhar arasındaki madde dağılımına dayanan sıvı karışımdaki maddelerin ayrılmasında kullanılan metot şeklinde ifade edilmektedir. lavanta bitkisinin verim gücü düşük ve sulama olanaklarının olmadığı arazilerin değerlendirilmesi, üretiminin kolay olması, düşük iş gücüyle yapılması ve Lavantanın ikincil ürün çeşitliliğinin fazla olması lavanta yağı, lavanta balı vb. lavanta ürünlerine olan ilginin artması ülkemizde lavanta üretimine yönelik taleplerin ve yatırımların artmasına neden olmuştur. Ayrıca son yıllarda artan miktarlarda uçucu yağ ticareti özellikle Antalya, Isparta, Mersin, Hatay, Manisa ve Muğla illerinde uçucu yağ üretim tesislerinin sayısını da artırmıştır. Ancak tıbbi-aromatik bitkilerin mevcut işleme sanayi henüz istenilen düzeye ulaşamamıştır. Ülkemiz bu anlamda işlenmiş üründen çok hammadde üretim ve ticareti alanında rol almaktadır. Ancak bu ürünlerin işleme sanayinin geliştirilmesi ülke ekonomisi yanında yaratacağı istihdam ile bölge sanayicisi ve çiftçisine oldukça önemli katkılar sağlayacak, üretimde sağlanacak stabilite ve yüksek kalite ile de ülkemizin bu alandaki ticari konumunu güçlendirecektir.

Projenin Özel Amacı

Bu projenin birbirini destekler nitelikte üç özel amacı bulunmaktadır. Bunlardan ilki; bölgemizde deneme ekimleri yapılarak başarılı sonuçlar elde edilen lavanta bitkisinin ekim alanlarının bitkisel yağ üretiminde kullanılmak üzere artırılmasıdır. Böylece tarıma elverişli olmayan arazilerde lavanta ekimi yaygınlaşarak atıl durumda bulunan bu tarıma elverişsiz araziler üretime dahil edilecektir. İkinci özel amacımız lavanta ekiminin yaygınlaştırılması hususunda kamuoyu yaratarak yeni taşınan Hasankeyf ilçesinde tarıma elverişsiz arazilerde görsel yada süs lavantası olarak adlandırılan lavanta türünün ekim alanlarının artırılmasıdır. Böylece taşınma nedeni ile popülaritesi düşen Hasankeyf ilçesinin yeniden turizm cazibe merkezi haline gelecek ve sürdürülebilir turizme en iyi örnekler arasında yerini alacaktır. Öte yandan proje ile ilçede devam eden peyzaj çalışmalarına katkıda bulunulacaktır. Şu aşamada her ne kadar distilasyon tesisi kurulumu ekonomik olmasa da üretimin artmasıyla birlikte tesis kurulması zorunlu olacaktır. Özellikle ürünün elde kalması durumunda mutlaka yağ çıkarılarak ürün değerlendirilmelidir. Çünkü bitkilerin çiçeklenmeye başlamasından itibaren en yüksek yağ verimine ulaşması nedeniyle dara kaybını engellemek için distilasyon işleminin hemen yapılması gerekmektedir. Bu kapsamda son özel amacımız kurulması planlanan tıbbi-aromatik bitki işleme tesisine ilişkin fizibilite raporunun hazırlanarak yatırımcılara sunulmasıdır. Görüleceği üzere projemizin özel amaçları sürdürülebilir tarım ve sürdürülebilir turizm kavramları çerçevesinde belirlenmiştir. Bilindiği üzere lavanta bitkisi kurak alanlarda daha iyi yetişmektedir. Bu nedenle lavanta ekiminin yapıldığı alanlarda toprak, su ve çevre korunarak sürekliliği sağlanacaktır. Böylece projemiz; temel olarak kaynakların ve çevrenin korunması ile en az işgücü ve girdi kullanımı ve optimum verimlilik arasında bir denge oluşturacaktır. Bununla birlikte lavanta ekimi ile ilgili tarımsal kooperatif kurularak yeteri derecede iktisadi güce sahip olmayan gerçek kişilerin meslek ve geçimlerine ait ihtiyaçlarını karşılıklı yardım ve dayanışma suretiyle rasyonel bir şekilde ve ekonomik olarak karşılamaları hedeflenmektedir. Kooperatifin kurulması sürdürülebilirliği sağlamanın yanında üreticileri koruyucu bir işlev görecektir. Projenin orta vadeli hedeflerinden bir diğeri olan sürdürülebilir turizm hedefi ile; hem kısa hem de uzun vadede çevrenin korunması, kültürel bütünlüğün korunması sağlanacaktır.

Geliştirmeyi Planladığı Müdahaleler ya da Yetenekler

1. Özel amaca ilişkin geliştirilen müdahale: TRC3 bölgesinde genellikle buğday ve mısır gibi düşük getirili ürünler üretilmektedir. Bu nedenle son zamanlarda bölgede faaliyet gösteren çiftçiler yüksek getirili alternatif ürün arayışındadır. Lavanta bitkisi hem bölgemizin iklim koşullarına uygun olması hem de katma değeri yüksek bir ürün olması nedeni ile alternatif bir ürün olarak değerlendirilmektedir. Öte yandan proje ile tarıma elverişsiz arazilerin üretime dahil edilmesi sağlanacaktır. 2. Özel amaca ilişkin geliştirilen müdahale: taşınması nedeni ile son dönemlerde popülaritesi düşen Hasankeyf eko-turizm merkezi haline gelecektir. Böylece kaybedilen turizm gelirlerini ikame edebilecek yeni turizm alanları ortaya çıkarılacaktır. Hasankeyf te tarımsal faaliyetleri engellemeden, yörenin dinlendirici etkisi ön plana çıkacaktır. Gelir düzeyi diğer sektörlere göre düşük olan tarım kesimindeki üreticilere ek gelir olanakları sağlanacaktır. Ayrıca tarımsal ürün talebi artacak, üretim ve üretici olumlu yönde etkilenecektir. Böylece turistik mal ve hizmet sektörü ve bunların yan sektörleri de gelişecek; istihdam, ek gelir, kişisel gelir, yaşam düzeyi, kırsal göç ve kamu gelirleri olumlu yönde etkilenecektir. Aynı zamanda kentsel ve kırsal kesimlerde yaşayanların yaşam düzeyleri ve davranışları arasındaki fark önemli ölçüde azalacaktır. 3. Özel amaca ilişkin geliştirilen müdahale: Lavanta ihracatında dökme satış yöntemi yaygın olarak tercih edilmektedir. Bunun yerine lavanta bitkisini işleyerek katma değerini artırmak, il ve bölge ekonomisi açısından son derece önemlidir. Dolayısıyla, tesisin kurulması çiftçileri yeni ekim alanlarına kavuşturmasının yanı sıra katma değeri yüksek yeni gelir kapısı da elde etmelerini sağlayacaktır. Tesisin bitkisel ürünlere yakın bir yerde kurulması yağdaki dara kaybının önüne geçecek ve atıl kapasite oluşmasını engelleyecektir. Ayrıca kurulması planlanan tesis lavantanın yanında diğer aromatik yağlar için de kullanılabilecektir